Arabica i Robusta - czym różnią się te dwa gatunki kawy?

Pomimo obecności wielu różnych gatunków kaw, dwa w szczególności wyróżniają się swoją popularnością. Arabica i Robusta bo o nich mowa, zawładnęły praktycznie większością rynku kawy na całym świecie. Czym się charakteryzują te dwa tak znane i cenione gatunki oraz jak je od siebie odróżnić? Na te i inne pytania znajdziesz odpowiedź w poniższym artykule.

1. Arabica

Arabica jest najpopularniejszym gatunkiem kawy na świecie, której ziarna prawdopodobnie jako pierwsze były spożywane przez człowieka. Zapoczątkowała na terenach obecnej Etiopii około 1000 lat p.n.e. Arabica początkowo była popularna u Egipcjan i Turków, a następnie stała się znana również na całym świecie. Obecnie stanowi dużą większość światowej produkcji kawy. Łacińska nazwa rośliny tej odmiany kawy brzmi Coffea Arabica. Występuje głównie na obszarze Ameryki Środkowej, Ameryki Południowej, w środkowej części Afryki oraz w niektórych rejonach Azji.  

Smak

Ten gatunek kawy jest łagodny i słodki w smaku oraz posiada lekką konsystencje. Charakteryzuje się głębokim aromatem. W zależności od określonej odmiany może mieć delikatnie wyczuwalny smak czekolady lub przypraw korzennych. 

Zawartość kofeiny 

Arabica delikatnie pobudzi, gdyż zawiera mniej kofeiny od Robusty, bo tylko do około 1,5%.

Uprawa

Arabika jest odporna na chłód, ale nie radzi sobie z mrozami. Uprawiana jest na wysokości od około 800 do 2200 m n. p. m. w klimacie umiarkowanym. Niestety jest dość podatna na choroby i szkodniki, przez co jest trudniejsza w uprawie, a jej cena jest znacznie wyższa od Robusty. Jedną z dość często atakujących ją chorób jest tzw. „rdzawa kawa” – która powoduje że owoce kawy zaczynają opadać zanim zdążą w pełni dojrzeć. 

Ziarna

Ziarna Arabiki są podłużne i dość płaskie, a ich barwa jest lekko zielona. Przez środek ziarenka leci rowek, który w przypadku tego gatunku ma charakterystyczny kształt literki „S”.

2. Robusta

Robusta to drugi najpopularniejszy gatunek kawy. Pochodzi z Afryki Zachodniej i nazywany jest również kawą kongijską. Robusta tak samo jak Arabica uprawiana jest w pasie znajdującym się pomiędzy zwrotnikiem Raka i Koziorożca. Stanowi ponad 20% światowego rynku kawy. Jest uznawana za mniej szlachetną i aromatyczną, jednakże jej ziarna są dużo tańsze od ziaren Arabiki. Ponadto Robusta często dodawana jest do mieszanek kaw tzw. blendów, gdyż zapewnia lepszą cremę na kawie. 

Smak

Kawa z nasion Robusty jest ostra i gorzka w smaku. Wyczuwalny jest charakterystyczny cierpki posmak. Goryczka obecna w smaku kawy spowodowana jest wysoką zawartością kofeiny, ponieważ to właśnie kofeina nadaje charakterystycznego gorzkiego posmaku.

Zawartość kofeiny 

W przypadku Robusty zawartość kofeiny waha się od 1,8% do 4%, gdzie Arabica zawiera praktycznie dwa razy mniej kofeiny.

Uprawa

Robusta uprawiana jest na wysokości do 800 m n.p.m. Gatunek ten jest dużo łatwiejszy w uprawie, dzięki czemu ziarna Robusty są tańsze. Nie potrzebuje górzystych terenów i spokojnie może rosnąć na bardziej płaskim obszarze. Ponadto Robusta dzięki większej zawartości kofeiny i kwasu chlorogenowego jest bardziej odporna na choroby i szkodniki. 

Ziarna

Robusta posiada bardziej owalne ziarna i nieco mniejsze od ziaren Arabiki z prostym rowkiem biegnącą po środku ziarna. Ich barwa może wpadać w lekko żółty lub zielony odcień.

Którą odmianę wybrać?

W przypadku wyboru odpowiedniej odmiany wszystko zależy od naszych preferencji i efektu, jaki chcemy uzyskać po wypiciu tego napoju. Jeśli chcemy pobudzenia dużo lepszym wyborem będzie Robusta, gdyż ma znacznie więcej kofeiny. Natomiast jeśli chcemy delektować się delikatnym i łagodnym w smaku napojem o miłym aromacie to idealna może okazać się Arabica. Robusta ze względu na swój mocny i gorzki smak często łączona jest z Arabicą, dlatego też oprócz czystych gatunków tych kaw możemy wybrać również mieszanki. Ich smak i efekt będzie zależny od proporcji ziaren. Dla osób, które spożywają dość duże ilości kawy zdecydowanie lepsza będzie czysta Arabika, ze względu na niższą zawartość kofeiny i łagodniejszy smak. 

Jaka jest idealna woda do zaparzania kawy?

Gdy już mamy wybraną najlepszą kawę i właściwy gatunek warto pomyśleć o wodzie. Odpowiedni wybór wody również mocno wpływa na smak i aromat kawy.

Czynniki wpływające na jakość wody i smak kawy:

1. Twardość wody

Bardzo ważnym czynnikiem wpływającym na jakość kawy jest twardość wody. W skrócie chodzi o zawartość jonów magnezu i wapnia. Najlepiej jak woda ma twardość mniej więcej 70 mg/l. Zbyt twarda woda może powodować zmianę smaku kawy, a jeśli używamy ekspresów również może niekorzystnie wpłynąć na sam sprzęt. Jednakże zbyt miękka woda również kawie nie służy. Napój może być wówczas zbyt gorzki lub za kwaśny. 

2. pH wody

Podczas wyboru odpowiedniej wody warto zwrócić uwagę na jej pH. Optymalne pH do zaparzania kawy wynosi 7,0. Akceptowalne jest również pH w granicach 6,5 - 7,5. Jest to w ważne, gdyż odczyn kwaśny i zasadowy pH może znacznie zmienić smak kawy. 

Odczyn kwaśny:

• kawa nie będzie miała słodkiego smaku
• kawa nie będzie zbalansowana
• kawa będzie mieć kwaśny posmak

Odczyn zasadowy:

• kawa stanie się bardziej gorzka

3. TDS

TDS (total dissolved solids) - jest to całkowita ilość substancji jakie zostały rozpuszczone w wodzie. Najlepiej gdy TDS wynosi około 150 mg na 1 litr. Taka woda wówczas jest bardzo czysta i świeża. 

Za wysokie TDS:

• kawa będzie za słaba i mało wyrazista 

Za niskie TDS:

• kawa stanie się bardzo gorzka
• kawa będzie ostra w smaku 

4. Zawartość sodu i potasu w wodzie

Bardzo istotna jest również zawartość sodu i potasu w wodzie, która nie powinna przekraczać 10 mg/l.

Za wysoka zawartość sodu:

• kawa będzie zbyt kwaśna

Za wysoka zawartość potasu:

• kawa będzie zbyt gorzka  

5. Zawartość chloru w wodzie

Warto zwrócić uwagę również na obecność chloru w wodzie. Najlepiej gdy woda jest świeża, a zapach chloru nie jest wyczuwalny. Niestety nawet niewielka obecność chloru może już powodować zmianę smaku kawy. Dlatego warto stosować wszelkiego rodzaju filtry do wody (np. dzbanki filtrujące). Filtry usuną chlor i inne zanieczyszczenia organiczne, a ponadto zapewnią odpowiednią twardość wody.